Chrétien de Troyes
| Chrétien de Troyes | |
|---|---|
 | |
Chrétien de Troyes (čita se Kretjen de Troa) za kog se zna da je bio aktivan između 1165.-1180. bio je francuski pjesnik, poznat kao autor pet arturovskih romansi; Érec et Énide (Erek i Enida), Cligès (Kližes), Lancelot, o Le Chevalier à la charrette (Lanselot ili vitez s kolicima), Yvain, o Le Chevalier au lion (Iven ili vitez s lavom) i Perceval, o Le Conte du Graal (Percival ili priča o Gralu). Chrétien je također napisao i poemu Guillaume d'Angleterre, koja se bazira na legendi o Svetom Eustahiju, koja nema nikakvih dodirnih točaka sa legendom o Kralju Arthuru.[1]
Malo se zna o Chrétienovom životu, ali se pouzdano zna da je često boravio na dvoru Marie, grofice od Champagne, a pretpostavlja se da je možda posjetio Englesku. Njegove priče napisane na narodnom jeziku, slijedile su u Francuskoj duh normanskog poeta Wacea i njegove poeme Roman de Brut iz 1155., a to je pak bio prijevod - Historia Regum Britanniae Geoffreya Monmoutha.[1] Na taj način je uvezena britanska legenda o Kralju Arthuru u kontinentalnu Evropu.[1]
Chrétienove romanse imitirali su gotovo odmah drugi francuski pjesnici i često su prevođene i prilagođavane na druge jezike tokom sljedećih nekoliko vijekova, budući da se romantika nastavila razvijati kao literarna forma. Tako je naprimjer njegov Érec et Énide bio podloga za nastanak poeme Sir Gawayne i Zeleni vitez u 14. vijeku.[1]
Chrétienove romanse kombiniraju pojedinačne avanture u dobro povezanu priču. Érec et Énide je priča o vjernoj i pokornoj supruzi koja dokazuje svoju ljubav prema mužu nepoštivanjem strogo kananoniziranih dvorskih pravila prema bračnom drugu.[1]
U Cligèsu u centru priče je žena, žrtva braka sklopljenog pod pritiskom koja odglumi smrt i probudi se u novom i sretnom životu sa svojim ljubavnikom. U priči o Lancelotu, Chrétien na preuveličan i pomalo parodijski način razglaba temu o viteškoj ljubavi i zanesenom ljubavnikniku koji služi bogu ljubavi i muzi svoga srca - Guinevere, supruzi njegova gospodara Kralja Arthura.[1]
Yvain je briljantna ekstravagancija, u kojoj se kombinira tema prenaglog braka mlade udovice koja se ženi za ubojicu njezina muža. Ona ga isprva nevoli, ali je on nakon brojnih viteških pobjeda ipak osvoji i njihov brak postane skladan. U poemi o Percivalu, koju je Chrétien ostavio nedovršenu, ujedinjuje religijsku temu Svetog grala sa fantastičnom avanturom.[1]
Chrétien je bio inicijator sofisticirane dvorske romantike. Duboko upućen u onovremeni dvorski ritual i odnose, on na narodnom jeziku pjeva o ljubavi kao sudbinski predodređenoj ali uz veliku dozu humora u svijetu arturovskih avantura. Zanimanje za njegovo djelo, isprva je bilo koncentrirano na folklorni aspekt koji mu je poslužio kao izvor, ali se tokom 20. vijeka preusmjerilo na samu strukturu njegovih poema i narativnu tehniku.[1]
